Bayanların hayatında oldukça genç yaştan itibaren çok ama çok önemli kişilerdir onlar. Genç kızlıktan itibaren, kadınlık ve ardından annelik ile birlikte ileri yaşlarda her zaman sık sık kapılarını çaldığımız uzmanlar.

Kimler mi?

Jinekologlarımız tabi ki!

Onları seçmek zordur. Herhangi bir diğer konunun uzmanını seçmek gibi değil. Çok özel konular paylaşılır, konuşulur. Yeri gelir birlikte el ele yeni bir insan dünyaya getirmek için uğraşılır. Dolayısıyla karşılıklı güven çok önemlidir. Öyle “Aman canım bu sefer de şu doktora gideyim.” denilemez kolay kolay.

Biraz vazgeçilmezlerdir anlayacağınız.

İşte benim yaklaşık 15 senelik doktorum Prof.Dr. Fecri Sevilen “0 km. bızdıklar” da bizlerle.

Bloğumu aksatmadan takip eden sevgili doktorum, sorularımı da sabırla cevapladı. Verdiği bilgiler eminim hepimizin çok işine yarayacak.

Tekrar çok ama çok teşekkür ederim Fecri Bey.

Fecri Bey “0 km. bızdıklar” okurlarına biraz kendinizden bahseder misiniz?

Doktor olmayı henüz orta okuldayken aklıma koymuştum. O yıllarda Haydarpaşa Lisesi’nde parasız yatılı olarak okurken, yolun karşısındaki Haydarpaşa Numune Hastanesi’ne fırsat buldukça gidip acil odasında hastaların tedavi edilişlerini heyecan ve ilgi ile seyrederdim. Bu benim için hâlâ ilginç bir anıdır. Tıp Fakültesi’ni de bu merak ve ivme ile 1974 yılında birincilik ile bitirdim. Sonra da akademik süreç başladı ve hâlâ devam ediyor. Halen İst.Üniv.Tıp Fakültesi’nde Profesör olarak çalışmaktayım… İnsanın mesleğini severek ve heyecan ile yapması en büyük şans ve mutluluk olsa gerek.

Jinekolog olmaya nasıl karar verdiniz?

Hem cerrahi ve hem de endokrinolojik bir saha olması beni jinekolojiye yöneltti

En genç hastanız kaç yaşındadır? Bir genç kız kaç yaşından itibaren jinekoloğa gitmelidir? Ne sıklıkla kontrollerini yaptırmalıdır? Bu kontroller neleri kapsar?

En genç hastam üç yaşında doğumsal jinekolojik anomalisi olan bir kız çocuğu. Ülkemizde, eğer daha önceden belirgin sorunları yoksa 17-18 yaş ilk jinekolojik kontroller için uygundur. Yılda bir kez olarak bu kontroller yapılabilir.

Biz anneler için senede bir defa kontrol yeterli midir? Bizim kontrollerimiz neleri kapsamalıdır?

Eğer belirgin jinekolojik sorunlar yoksa anneler için de yılda bir kez ultrasonografik kontrol ve PAP smear yapılmalıdır.

Mamografi kaç yaşından itibaren yapılmalıdır? Hangi sıklıkla kontrole devam edilmelidir? (Farklı fikirler duyuyoruz doktorlardan, bazı kişiler çok sık yapılan bu tarz kontrollerin ışın alımı nedeniyle vücuda zarar verdiğini, dolayısıyla daha geniş aralıklarla yapılması gerektiğini savunuyorlar – eğer ailede bir kanser geçmişi yoksa.)

Eğer ailede ciddi meme hastalığı öyküsü yoksa ve kendisinde de meme şikayeti yoksa 25-30 yaş meme muayenesi ve kontrolu için uygundur. Bu kontrollerde klasik manuel muayene ve ultrasonografi yeterlidir.Ancak her kadında 40 yaşında ilk mamografi ve takiben iki yılda bir tekrarı uygundur. Radyologlar mamografide alınan radyasyon dozunun riskli olmadığını savunmaktadırlar. Riskli gruplarda bu kontroller yılda birkez tekrarlanır.

Bilgi ve tecrübelerinize istinaden, hamilelik için en uygun yaş aralığı nedir?

Hamilelik için en uygun yaşlar 22-32 yaş aralığıdır.

Artık pek çok şehirli hanım üniversite, yüksek lisans, iş hayatı derken geç evlenmeye ve dolayısıyla da geç hamile kalmaya başladı. Etrafımda 40 yaşından sonra hamile kalan pek çok anne var. Zorluk yaşanıyor mu sizce yoksa vücutlar bu sosyal duruma adapte olabildi mi?

40 yaş ve sonrasında hem gebe kalınabilirlilik oranının düşmesi ve hem de bebekte zihinsel  ve bedensel anomali riskinin belirgin şekilde artması açısından dikkate alınmalıdır. Biyolojik olarak bir sosyal adaptasyondan pek bahsedilemez ancak psikolojik adaptasyon ileri yaş anneliği için daha olasıdır.

Bir de ilk bebeklerini sorunsuz dünyaya getiren çiftler, ikinci bebek istediklerinde sorun yaşayabiliyorlar. Muhtemelen yaş önemli bir faktör ama bunun dışında olasılıklar nedir? Beslenmenin, vücut kondisyonunun, stresin etkileri var mı mesela?

Birinci bebekten sonra eğer çok ara verilmişse (8-9 yıl gibi) hem yaş açısından yumurta rezervi ve kalitesinde bozulma, kilo artışı, metabolisma ile ilgili sistemik hastalıkların eklenmesi, araya giren myom, enfeksiyon vs. gibi diğer jinekolojik sorunlar çozümü güçleştirir. Bu arada stress de önemli bir faktör olarak göz ardı edilmemelidir.

Hamilelik esnasında Türkiye’de ultrason ile kontroller oldukça sık aralıklarla yapılıyor. Görebildiğim kadarı ile Amerika’da örneğin daha eski usul sistemler kullanılıyor. Mezura ile karını ölçüp, mümkün olduğunca ultrasondan uzak duruyorlar. Bunun sizce sebebi ne olabilir? Ultrasonun bebeğe ya da anneye bir zararı olabilir mi?

Ultrasonun bebeğe yada anneye herhangi belirgin bir zararı gösterilmemiştir. Ultrasonda ayrıca herhangi bir radyasyon söz konusu değildir.

Doğum kontrol sistemleri içerisinde sizce en etkilisi, yan etkisi minimumda olan nedir? Doğum kontrol sistemlerinde doğurganlığı kötü yönde etkileyen var mıdır? En erken kaç yaşında doğum kontrol sistemleri kullanılmaya başlanıyor?

Doğum kontrol yöntemleri içinde en etkili iki yöntem,doğum kontrol hapları ve rahim içi araçlardır.(RIA). Son yıllarda hormon içeren RİA lar çok daha etkin ve üstün özellikler taşımakta olup herhangi bir sistemik risk taşımamaktadırlar. Ancak tüm yöntemlerde  ön tetkikler mutlaka yapılmalı ve kulaktan dolma tavsiyelerle metod seçilmemelidir. Doğum kontrol yöntemleri toplumsal ve ülkesel farklılıklar göstermekle birlikte 17-18 yaşlarında kullanılmalıdır…

Normal doğum ve sezeryan tartışması oldukça sık ele alınan bir konu. Ben normal doğum yaptım ama çok uzun sürmüştü. Haliyle yıpranıyor insan. Yine de normal olduğu için mutluyum. Siz bir doktor olarak gerek anne gerekse bebek için hangi sistemin daha sağlıklı olduğunu düşünüyorsunuz?

Tabi ki normal  doğum eğer tüm koşullar uygunsa tercih edilmelidir…

HPV virüsü, rahim ağzı kanseri ve genital siğillere neden olabiliyor değil mi? Ve bir süredir aşısı var. Siz bunu bana ilk söylediğinizde çok heyecanlıydınız. Kansere karşı oluşturulan ilk aşı diye anlatmıştınız. Kaç yaşından itibaren bu aşı olunabilir? Belirli bir üst limit var mı yaş olarak? Aşı hakkında bilgi verebilirseniz çok seviniriz.

HPV virüsünün rahim ağzı kanserinde etken olduğunu artık bugün biliyoruz. Bu virüsün 6-11-16-18 gibi tipleri bilhassa cinsel temasla bulaşarak uzun yıllar sonra kansere yol açmaktadır. Bunlara karşı geliştirilen aşılar ideal olarak cinsel hayat başlamadan uygulanırsa  çok daha etkin sonuçlar alınabilir. Bu aşılar bugün 11-44 yaş arasında uygulanmaktadır. Altı ay içinde yapılan üç doz aşı ile yaşam boyu güvence sağlanabilmektedir. Ancak yinede PAP smear her yıl ihmal edilmemelidir.

Son olarak, gerek tıp eğitimi, gerekse mesleğin kendisi çok yoğun. Özellikle her an doğum yapabilecek hastalarınız varsa 🙂 Siz boş zamanlarınızı nasıl değerlendiriyorsunuz? Neler size keyif veriyor, dinlendiriyor, şarj ediyor?

Gerçekte bir jinekolog için boş vakit terimi çok geçerli değildir. Doğumun zamanının ve saatinin çok net tesbiti mümkün olmadığından uzun tatiller ve ulaşılamaz olmak bir doğum doktoru için pek düşünülemez. Stressi yatıştıracak sakin ama kısa doğa kaçamakları ve barok müzik  beni her seferinde şarj eden, dinlendiren sığınaklarımdır…

Çok teşekkürler..